Sunday, July 7, 2013

(OPride)


(OPride) – The Twin Cities, home to the “largest gathering of Oromo outside of Africa,” according to a report in the Twin Cities Daily Planet, hosted a plethora of summer events this week.
The 2013 North American Oromo Festival officially kicked off with a proclamation by Twin Cities’ mayors, Chris Coleman and R.T. Rybak, who established June 29 to July 6, 2013 as “Oromo Week.” Oromos from far and near are gathered in Minnesota, Little Oromia as they call it, for a soccer tournament, musical performances, Miss Oromo Beauty Pageant, and conferences.

OROMTICHA MOOTII SIRBAA






Sabboonaa Oromoo 
Alii Mahammad Muussaa
Kabajamaa namaa 
abbaa hujii boonsaa
Mee tamuma himeetin 
yaabo mee tam dhiisaa?
Barreeffamteen-dhumtu 
seenaa fi faaruunsaa
Xiqqon irraa himaa 
yaa dhiiroo dubbisaa.

"Namuu afaan isaan 
wallisutti jiraa
Sa duuba ani hoo 
namaa gadin jiraa?
Kiyya maal taheetin 
guddisa kan jaraa
koo malee hin wallisu 
du'eetuman dabraa"
Jechuun lafaa ka'e 
jalqabuma duraa.

"A.B jannee kaanaa
kanumaan jalqabnaa
Afaanuma keenyan
katabnee dubbifnaa"
Jecha gaafasii san 
akkamitti daganna.

Gaafattii duraanii 
gaafa jalqabaasan
Gaafa afaan keenyaan 
dubbachuu nu dhoorkan
Yeroo dubbataniis 
yakkatti laalaman
Garuu Alii Birraan 
gaafa san onnatan
Afaan Oromootiin 
walleedhaan dhawwaaqan.
Sodaa takka malee 
sabasaaf if kannan. 

Dukkana liqixii 
birraan nuuf ibsitee
Haguuggii afaanii 
alagaan uffifte
"Raadiyoona cabsa" 
jechuun kan moggaafte
Cimina kankeetiin 
ifatti garsiifte
Jara nu tuffate 
afaan qabachiifte.
Kan sodaatee tures 
onnee itti goote.

Inni durumarraa 
tokkummaadhaaf fiigaa
"Waa malli nu dhibee 
janne bitaa mirgaa
Karaa sirrii dhiifnee 
maaliif deemna moggaa"
Kan gaafas nuuf dhaame 
arrallee nuuf ragaa.

Hacuuccaa diinaatiin 
gaafa dhabne mirga
Yeroo Ahmad Taqii 
dhangalaasan dhiiga,
"Yaa Hundee bareedaa 
yaa fiinxee miidhagaa
Azalaa jannataa 
meeyra bishaan lagaa"
Sirba keessatti ibse 
gochaaf roorroo alagaa
Ammallee jiraadhu 
dhalachuun kee bagaa!

Walleen walaleeyseet 
dhaamsas dabarsataa
"Barnootaa barnootaa 
ammas barnootaa...
Kana tahuu qaba 
kaayyoon Oromootaa"
Akkas jechuudhaani 
sabasaa gorfataa
Ali Birraa keenya 
wahi nutti goomtaa!

Shantammeessoo kee 
kan itti eegalte
Namuu bakka jiruu 
wal afeerratee
Iddoo jiran hundaa 
biyyas dabalatee
Kabajaa kan keetiif 
bakkatti mul'atee
Lafarratti hin hafne 
hundaan dabaalamtee
An akka kiyyatti 
kunuu si-xiqqaate.

Oromticha mootii sirbaa 
siitu faaruu qabaa
Maqaa keetiin boonnee 
siit nuuf tahe abbaa
Gahee kan kee baatee 
oomishte jajjabaa
Sagalee taanteetiif
diina meeqaat gaabbaa
Tokko siin hin gitu
gaabbeetuma dhabaa.

Gochaan kee nu boonsee
tanaaf si faarfannaa
Nuti sabni kan kee
maqaa keen dhaaddannaa
Daawwitii nuuf taatee
hedduu si jaalannaa
Umrii dheertuu
Waaqa siif kadhanna.
Umrii dheertuu
Rabbi siif kadhanna.

Dr. Ali Birraa
ilma Mahammad Muussaa
Umriin tee haa taatu
umrii Harraageessaa!
Ammaallee jiraadhu
lammii gammachiiftee
Adawwiin tee shishim
cilee bishaan buute!
Adawwiin tee shishim 
cilee bishaan buute!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Najiib Zannuun/Marsimoonaa

MIRRIIYSUU


NAMNI BARREESSE:-

DR/MOHAMMED RASHAAD ABDULLEE 

Akkaan yoo mirriysan malee
yookkaan geyraran malee 
afaan guddaa dhabanii 
walle'ee weedduu malee
yookkaan taphatan melee 
afaan bal'aan horanii 
****************************
xilaatan lolan malee 
yoo-ffirraa khaasan malee
Jiruu gaariin halanii
mataa ol qabattu malee
waan keetii loltu malee
du'aadha siin je'anii
***************************
Addunyaa horan malee
yoo waa baratan malee
mi'aa jiru'uun arganii
*************************
ayli'iin deeman malee
namoo qabaatan malee
cinqii jalaan bayanii 
**************************
yoo walii nayan malee
walii laalatan malee 
namoo waliin tayanii 
*****************************
hiriyaa jabeessan malee
jaalalloo furan malee
tumsa waan argatanii
cinqiin yoo dhufte malee
 yoo kha'ee si fur malee
jaala ifiin baranii
**************************
dhuga'aan deeman malee
Yoo garaa tolan malee
dharaan waliin galanii
***************************
waliin yoo galan malee
waliin yoo yaa'an, malee
Haala waliin baranii
**************************
Saba fii guddisan malee
biyya fii jaalatan,malee
dhiira waan je'amanii
**************************
bakkayyuu ka'an malee
waliin hojjatan malee
baraa alaan galanii
**************************
jayna yoo dursan malee
luyna beysisan malee
waan deemaniif dhabanii 
*****************************
qarri yoo dubate malee
gowwaan yoo use malee
heera jalaan bayanii
***************************
obsa yoo qabaatan malee
waan ifii kennan malee
namaan deemu'uun tolanii
********************************
qalbii yoo tolan malee
waaqa yoo sodaatan malee
kharaa   gaariin  galanii
*****************************
yoo dubbii baran malee
heera eeggatan malee
nama jalaan bayanii
**************************
afaan yoo tolan malee
harka bal'atan malee
bakka dhiiran gayanii
***************************
guddaa yoo khabajan malee 
xiqqa'aa nayan malee
haala gaarii dhabanii
****************************
humna yoo qabaatan malee
sanuu yoo dalagan malee
miidhaa jalaan bayanii
*****************************
waan namaa tolu malee
kan sa'aa tolu malee
waan  biraan dalaganii 
*****************************
jallataa mukaatif malee
qottoo yootti khaayan malee
muka muru'uun tolanii
*******************************
suuta yoo deeman malee
yoo firraa eegan malee
bar akkaan diramanii
*****************************
yoo waliif tumsan malee
waliif yoo du'an malee
hamtuu jalaan bayanii 
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Walaloo Gootootaa


Gaafa manaa bahu jalqabuma duraa
Haadhaa fi abbaa obboleeyyan mara
Ollaa fi ganda ahliidhaa fi fira
Osoo hin jaalatin sosssobachaa garaa
Dirqamuma ta’eef ka’ee bu’e karaa.
 
Amna jalqabuuf galaa sinqeeffatee
Manguddoof jaarsooliin eebba eebbifatee
Ijoollee biyyaa fi-qabuun hammatee
“Abshiir jajjabaadhaan” dhaamsa dabarsatee
Osoo ijji boochuu imimmaan haqatee
Takka tarkaanfatuun if duuba mil’atee
Harka hafarsuun nagaya dhaammate.
 
Ifumaan dubbachuun if keessat-guungumee
Kaayyoo manaa baheef ifiin ifitti himee
Galmaan akka gahu fuuldurat-tilmaamee
Firii argamsiisuuf amna dheeraa deeme.
 
Akka bakkaan gahu abdiin jala muree
Laggeenii fi gaarreen tulluudhaa fi raaree
Hunda qaxxaamuruun hallayyaa fi qarree
Qorraa-aduun janne ganamaa fi waaree
Dukkana cillimiin obsuun dhagaaf qoree
Bineeyyii hahhamoo miliqee irraa goree
Rakkoo beelaaf dheebuu ciniinnachaa sabree
Irra hin kaayyanne yoo lubbulleen dabre;
Kaayyoo kaayyeeffateet arguu saba furee.
 
Bu’aa ba’ii meeqaan oliif gad meeratee
Mukkeen adda addaa kan arge sooratee
Yoo dhabellee dhiisee obsuun ciniinnatee
Bineensa bosonaa hiriyaa godhatee
Qorra hamadayaan baala haguuggatee
Abdii osoo hin kutin daranuu onnatee
Qananii jireenyaa achuma godhate.
 
Qabeenya horatee jiraachuu hin dadhabne,
Bultii ijaarratee ilmaan horuu hin yaanne,
Sodaa diinaatiif mataa gad hin qabne,
Rakkoo itti galteef harka hin kannine,
Bu’aa ifii laalee lammii isaa hin ganne,
Roorroo adawwiitiif sabarraa hin baqanne
Lubbuu isaa takkittii isaaniif if kanne.
 
Inni suni goota goota Oromootii
Kan saba dammeeysee qabsaawe dhugatti
Kan lubbuu isaa dhabe daandii haqaarratti
Wareegamni isaanii wareega seenaatii;
Kanumaaf yaadanna baraa fi baratti.
 
 
Sirna gita bittaa fonqolchuuf muratee
Bilisummaa arguuf hawwiidhaan tashatee
Galii osoo hin argin kan lubbuunsaa baate
Dhugaaf manaa bahuun dhugarratti kutee
Arra Oromoonnis isaanumaan boontee
Kanumaaf bara-baraan wal gahuun yaadatte.
 
Daandii haqaa saaquun nutti garsiisanii
Addaan hin baanuun gurmuun tokkoomanii
Waliin wal qabachuun walumaan dhumanii
Dhaloota  ammaatiif fakkeenya tahani.
 
Tasa hin hifanne hin sodaanne diina
Tirachaati ture qabsoo teenya tanaa
Gootoota qaqqaalii kanneen nuuf gaachanaa
Wabii bilisummaati isaanumaan boonnaa
Dagatamuun-tahan barayyuu yaadanna.
Dagatamuun-tahan barayyuu yaadanna.
````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````
Najiib Zannuun
 (Marsimoonaa)