NAAF BEEKI!

N A A F  B E E K I !

Haalaaf amala keetiin qalbiin booji'amee
Qaamaa fi qalbii koon sirraahin qabamee
Yaanni natti duulee an hedduu cinqamee
Furmaatan dhabee mala naaf himi mee!

Akka durii mitii amma natti jabaattee
Suutuma suutatti miila natti fuutee
Akkan si jaaladhu beekullee yoo baattu
Dhugaanin si jaaladhaa naaf beeki yaa .........tuu.

Durirraa eegaleen si jaalachuttin jiraa
Himachuun sodaadhe waan garaa na jiraa
"Please!"naaf beeki mee an qabame sirraa
Atis na jaaladhu Rabbumaatu jiraa!
_______________
Najiib Zannuun

IF HIN DAGATINAA!

Yoon dhaqullee baadhe carraan Ameerikaa

Anuu dhimman qabuu biyyi too Afrikaa

Tan namaa dhaquudhaaf maaltu ana rakka...

Kan achi dheeyxanii taane bakka-bakka

Numa jajjabaadhaa kan jiruu wal arkaa.

Isinis carrumaatu achiin isin mudee

Waluma agarra yoo walitti nu fide

Garuu calalaqqeen nurraan sobaminaa

Orma fakkaattanii biyyan dagatinaa!

Garii roorroo baasee kuunis carraaqqataa

Hoggaa achi dheeyxe maaliif if dagattaa?

Tan biraatiin boonteef mee maal argattaa?

If tahiituma booni teettu si qabataa!

Waanuma keetiitu afaan si mi'eessaa

Tan jaraa xuxxuuxxee hin tahin qisaasa!

Seerumaan uffadhu aadaan lakkisinii

Eenyummaa keen booni jaran fakkaatinii!

Kanneen dubartootaa nurraan sobaminaa

'Faashina' jettanii safuun mul'isinaa

Qaama dhooysaa dirreettin baasinaa!

Aadaa teessaniin boonaa ifin dagatinaa!

Atis ilmi dhiiraa ifin fokkisinii

Qaama kee irraa kofoo gadin shorreeysinii

Dur hin jirree baaftee saafuun mul'isinii

Waan hiika hin qabneen itti of hin rakkinii

Ziq jedhiiti deemi mataa keetiin boonii!

Tan ofii dagachuudha wanni nama qisaasu

Afaan ifii dubbachuudha wanni nama boonsuu

Kansaanii dubbachuun waa sin faranjoomsuu

If fakkachuun akkaan namatti tolaa

Eenyummaa keettu hundarra siif caala!

Dhimma saba keetii waan hunduma dursii

Aadaaf  ta'e afaankee sirritti jabeessii

Tan ormaa lagadhu,yaabo firraa dhiisii

Oromummaa kee bakkayyuutti mul'isi!

Oromummaa kee bakkayyutti leellisi!

_________________

Najiib Zannuun

KOOMTOO

K O O M T O O

Qilleensi banbanee bubbeen laboobuuyyuu

Ardiin lafaa baddee samiin dulloomtuyyuu

Dacheen ani irra jiru nahubachuu diddee

Naannoon ani jiraadhu sum'iisaan nahiddee

Waanan guggubadhuuf an galmakoo beekaa

Galaana ogbarruukoo irra ciiseen daakaa

Koomtoo damma keessaa nadhiisaa coccobsee

Burqaa mul'atakoo an nandhuga dhoosee

Maaliif akkan uumame natti himeera keessikoo

Yoon du'es seenaan qaba lafa guute sanyiinkoo

Erga natti hinhimamnee hamman jiruuf jiraadhuu

Iyyeen bookkisa malee haala jiru hinsodaadhu

Gindillaa guddaa narra gudeelcha cimaan baadhaa

Dhahannaa onneekootiif guyyaa Waaqaan eeggadhaa!
______________________
BEEKAN GULUMMAA Irraa

"YOO DUBBANNE BUUBBEE YOO CALLIFNE BUQQEE"

"Akka hin nyaanne

Zangaadaa marqitee

Akka hin dhiifne 

Waa itti carreessitee"

Kunoo dubbiin tiyya

Tan akkasii taate

Gad baasee himachuu

Maalaatu na dhibe,

Callisee obsuus

Garaatu dadhabe

Furmaata hin garre

Malaa-marii dhabee.

Osoo wanni jedhan 

Dilli tokko jiruu

Akka itti jedhantu

Nama dhiba garuu

"Yoo dubbanne buubbee

Yoo callifne buqqee"

Akkas narraa taate

Tanaatu na cinqe.

Obsuun silaa gaarii

Yeroo makmaakanii

Akki Oromoon jatte,

"Obsan warroomanii"

Yoo obsines garuu

Hin jiru furmaanni!

Yoon baasee dubbadhe

Furmaanni ni jiraa?

Nama meeqaatu

Yaada koo deeggara?

Natti wal qarqabdee

Sammuutoo diddiraa

Tana sossodaadheen

Afaan qaphe firraa.

Dhugaa lafa jirtu

Yoon baasee dubbadhe

Silaa bar gaarumaa

Furmaata argadhee

Kan fashalsuu dhufa

Dubbii faallaa godhee

Tana hundan argaan

Obsuun ciniinnadhe!

Meeqaatu obsee

Callisee hususe

Akka jedhu dhabee

If keessatti sase

Ana qofaa miti

Baay'eetu callisee

Shira xaxxuu sodaa

Firraa itti dhiise.

Obsuun barbaachisaa

Hanga yoom obsinaa?

Mataa lafat qabnee

Usnee ciniinnannaa?

Tan natti jirtulleen

Kunoo dubbii tanaa

Dubbachuu moo obsuu

Tamtu irra as aana?

Onneen too haphatte

Yaanni keessa guutee

Sammuun too jeeqamte

Yaadaan booji'amtee

Naaf himaa yaa firaa...

falli yoo jiraate.

Naaf himaa yaa firaa...

yoo falli jiraate.

_____________________

Najiib Zannuun/Marsimoonaa

Marsimoonaa@yahoo.com

Osoo adda hin baafatin...

Osoo hin gaafatin

Osoo hin hubatin

Osoo hin qoratin

Osoo keessan barin

Daftee hin dubbatin!

Dubbii qaccee qabdee

hin raabsin jarjartee

Booda ni gaabbita

gaafa dhugaa hubatte

Ta'uuf dhaba isii

irraa quban qabduu

Jaaramuuf gadditee

diigamuuf kan gammaddu,

Nutis hin diigamnuu

atis humaan fiddu.

Maatii fi gandinuu

kan waliin jiraatu

Wal dhabbiin uumamtee

walittis mufatu,

Manguddootu jiraa

heeraaf seera murtuu

Deebi'uun araaraan

walumaan jiraatuu

Sumaa itti salphata

kan olola ooftu.

Sammuutee sirreessi

hammeenyan yaadinii

Cubbuu leellistee

dhugaan ukkaamsinii

Xiinxalii hubadhu

komachuun baddinii

Nuti tokkoo bari

nu diiguu hin gaabbinii!

Nama if sirreeseet

namallee sirreeysaa

Nama ifii gorfameet

namallee gorsaa

Mataakee sirreessii

deebi'ii nu gorsii

Ifii bilisoomii

nullee bilisoomsi!

Gorsaafin siif himee

kunoo sitti gabaa

Yoo didde ammoo beeki

sumaat itti gaabbaa

Kan bahaa fi dhihaa

kan kaabaa fi kiibbaa

Tokko ta'uu beekii

dhiisi mee kijiba.

NAMNI OROMUMMAAF YAADU GALATA QABA!

NAMNI OROMUMMAAF YAADU GALATA QABA!

Namoonni tokko tokko akkaataa itti komatan malee akkaataa itti dinqisiifatan hin beekan.

Oromoo fi Oromummaan maal akka taatee fi qabsoon Oromoo garamirraa garam deemaa jirtii warreen irraa quba hin qabneetu qabsaa'ootaa fi qabsoo Oromoo faalleessaa jira. Nama ifiif if baree eenyummaa ifii beekuutu tan namaa dubbata. Garuu Namni ifiifuu if hin beeyne waan dubbatu hin qabu. Namoonni tokko tokko  "Oromoon Maali?" Jattee yoo gaafatte warreen deebii hin qabneetu,afaan qaratee nama dhugaa arrabsa.

Namni Oromummaaf jedhee hadoodu,namni Oromummaaf jedhee falmatu,namni Oromummaaf jedhee qabsaa'u nama mataa isaatiif osoo hin taane,sabasaatiif dhaamotu. Guyyaa tokkollee ta'u namni sabaaf yaadee waan dhimma saba isaa dalage galata guddaa qaba. Garuu nama akkasii sanitti gufuu ta'uun hamilee wal cabsuudha. Wal komachuu,wal arrabsuufi maqaa wal xureessuun,garayyuu nu hin geessu! Yoo walii gallee,wal dhageenyee,wal kabajnee,wal dandeenye,wal jala bobbaane qofa bakka yaadne geenya. San ta'uu baannaan garuu wanni tarru hin jiru. Xumura irratti jecha Dr.Sheek Mohammed Rashaad Abdullee (Rabbi Rahmata Haa Godhuufii) jedhe tokkoonin xumura.

"Manni yoo qaqal'iin qajeelte,yoo dagaleen tolte,yoo utubaan qajeelee tole,manni ni tola. Hoggaa taan ni jallata. Haa tayuu ogeessi mukni jallate je'ee hin darbu. Muka biyya jiruun dallaya jaaran je'anii. Gama inni itti jallate san,mogoleetti suuta dhidhiibee if duuba deebisa.Ammas akka bakka dhawameen saniin hin laafanne,muka qajeelfame kana muka qajeelaa lama jidduu kaayee yookaa dhaabee waliin dagalcha."

-------------------------------

Maaliif wal komanne

maa wal arrabsine?

Maqaa wal xureessuu

maa aadaa godhanne?

Maaliif walin taane

wal jala maan yaane?

Silaa walii gallee

qaata bilisoomne!

Kan sabasaa jibbee

qabsaawaa arrabsu,

Kan hojii godhatee

sabboonaa faalleessu,

Humaa keessan jiru

Ofirraa odeessaa

Gurra hin kanninaaf

dadhabatee usaa!

Oromummaaf jecha

wal jala hiriiraa

Komii lakkisaa

yaadaan wal deeggaraa

Nama sabaaf yaadu

maqaan balleessinaa

Yaadasaa hubadhaa

arrabsuun baddinaa

Fageessanii yaaduun

isiinuu guddinaa

Tokkoomanii ka'uun

waan yaanne arganna.

________________________

Najiib Zannuun

ABDI QOPHEEN EENYU?

Abdi Qopheen eenyuun

wal hin gaafachiisuu

Seenaan isaa hundi

kan eenyummaasaa ibsuu

Har'a du'aan dhabnee

nullee hadiyyoomsu,

Wanni lafa nuuf kaa'e

kan daran nu boonsu.

Madda aartiiti

kan waraabbameen dhumne,

Burqaa walalooti

kan yoomuu hin gooyne,

Abbaa Oromootaa

kan dagatamuu hin taane,

Abdi Mahammad Yuusuf

du'a Rabbiin dhabne.

Isa Rabbiin badhaase

kalaqaa-sammuu

Hanga har'aa hin jiru

kan bakka buufamu

Abbummaan fedheehuu

isaan hin qixxoomuu

Khaaliqni ol tahe

isaaf haa araaramu!

Walaloon dubbachuun

rakkoo saba keenyaa

Haala yeroos ta'ee

tan jiruuf jireenyaa

Hunda irraa himuun

tan toltuuf jabeenyaa

Gammachuu fi gadda

dhabaa fi qabeenya

Wal-dhabbiis ta'ee

tan waliin jireenyaa,

Hundaan walaleeyse

Abdi Qopheen keenya

Isa walliftoota Oromoof,

kan ta'e fakkeenya

Silaa jiruun malee,

maal godhuu dandeenyaa!

"Wanni illaan seente,seentee aagibeeysite

Darbuu malee lamuu hin toltu deebitee"

Kunuu jecha isaati kan gaafas dubbatee

Kana qofaa mitii hin dhumtu himamtee.

Guddisaa afoolaa

Kunuunsaa aadaa

Burqaa jechootaa

fakkii sirna gadaa

Utubaa aartii

Fuullee artistootaa

Gumaachaa hundaa

Uuda walliftootaa

Tanaaf Oromoonni

Isumaan dhaaddata.

"Mayra dhiigaa lafee

oromoota kum meeqaa

Dhiigaan si tiiyfannaa

sittin dhiifnuu tuqaa

Alaabaa Oromiyaa

faajjii walabummaa

Qophaawoo yoomiyyuu

nu siif wareegamaa."

Alaabaa faarfatuun

walaloodhaan hima.

Bakka tantee ta'ee

si keessaan dubbataa

Walaloolee isaa

keeysatti if gartaa

Deebii waan yaaddeef

takka way rakkattaa,

Kuusa walaloo isaan

waan yaadde himattaa.

Jaalala dhugaa,

roorroos ta'e warraaysa,

Haadhaa fi abbaa

obboleeytiif obboleeysa,

Haala saba isaaf

badhaadhina biyyasaa

Hunda hammattuudha

mi'aan walaloosaa

Rabbiin haa naqu

jannatasaa keessa!

Roorroof biyyaa bahees

osuma jiraatuu

"Jiruun biyya ormaa

akka tan ifii hin taatuu

Biyya tiyya galee

lubbuun too haa baatuu"

Jechuun biyya galee

osoo tattaafatuu

Silaa duuti hamtuu

tokkorraa hin ooltuu

Hedduudha gaddine

gaafa nurraa saamtu.

Abdi Qophee keenya

ilma Mahammad Yuusuf

Jannata ol'aanaa

Rabbiin haa kannuuf!

Warra jajjabeeysee

joollee haa guddisuuf

Galannisaa hin dhumuu

Waaqni haa deebisuuf!

Yoomuu hin dagannuu

dagachuu hin taanee

Abdi Qophee keenya

hayyuu hoongan qabne

Arra du'a Rabbiin

isaan gargar baanee

Jannata kanniif

Gooytaa si kadhanne!

__________________

Najiib Zannuun

"GAARARRAA LUKA LAMAA"

Gaararraa luka lamaa

Bifti isaa kudhalamaa

Na garraanis na fakkataa

Yoo si arge siin waywaata.

Lafaa ka'ee barii ganamaa

Afaan banee amuummata maalin himaa.

Akka saree wixirfatee

Dhufaa dabraa ifit butee

Takka himee taan waraaba

Narraa fuudhee sitti gabaa

Sirraa fuudhee natti darbaa

Jatte-jattee qoonqoof qaba.

Afaan qaban hudduun baasaa

Yoo callise garaat yaasaa?

Garaan udaanuu ba'ataa

Akkamiin dubbii dadhabataa?

Halkuu guyyuu alanfata.

Wallee tuffeetu uratee?

Dubbii qabatuu dadhabatee

Sammuun furriin hagoogamtee

Ta himtuufi ta qabattu yo wallaalte,

Maal haa godhu himuu malee

Nama dhabu goda galee

Afaan boollatti gad awwaalee

"Zarqalleyni gaafa qaba" jachuu malee.

Itti himtu hin shalaguu

Ajaa afaansaa ifin arguu.

Amma atis namumaa?

Fayya-bareed dilluu namaa

Afaan deymaa hujiin rirmaa

Soba-seeqee garaa cumaa

Garagaggal bifa kumaa

Yaa gaararraa luka lamaa.

      O. G.

             11/19/14

Hara-Maayaa

#HARA-MAAYAA

"Bishaan Hara Maayaa bal'aa dhumiin qabnee

Hadaraa namni koo akka hin dheebonne"

Osoo hin gogin dura akkas jechuun dhaamsa itti dhaammataa turan. 

"Bishaan hara-maayaa,

Goguuf kutattee

Raachi dhumattee

Maayalleen dheebotee

Sinbirroon godaantee

Goguu kee hubattee

Bonni nutti dhaadatee!"

Gaafa goguuf ka'u akkas jechuu turan.

"Bishaantu guuttamee bishaan Hara-Maayaa

Boonaa Oromoo dhufee kursii lafa kaayaa"

"Hara-Maayaa si biraa fagaadhee

Numan dhufa gaafan yeroo arkadhee

Cilee bishaan buute taheen hafuu

Numaan obsa hamma guyyaan dhufuu"

Walliftoonni Akkas jechuun itti wallisan

•Waggoota dheeraaf achi buuteen isii tan dhabamtee turte harti HARA-MAAYAA kunoo bakka isitti deebiteeti jirti. Galanni Rabbiif haaga'uu jiraattoonni magaalaa HARA-MAAYAA  akkuma gaafa dur sanitti ittiin basha'aa ittiin bashannanaa jiru. Gaafa isiin godaantee dirree raaree qullaatti hambiftee gooyde san, namni ni deebitii dubbate dhiisii,kan shakkeehuu hin jiru ture. Garuu hujiin Waaqaa hin beekkamtu. Har'a kunoo bakkatti deebitee jirti. Bishaan haroo tanaa kan hawaasni naannicha san jiraatu waan garaa garaaf itti gargaaramaa turan,kan bareeddinni isaa akkaan nama hawwatu,kan bashannananii irra naannawanii hin hifanne, kan Qurxummii(Kalluuna) isii keessaa nyaatamee hin dhumne namni hin faarsin hin jiru. Walliftoonni Oromoo hedduun Bishaan Hara-Maayaa wallee isaanii keessatti faarsanii jiran. Ammaas kunoo faaruun sun addaan hin cittuu itti fufti. Gaafa Haroon tun gooydu kanneen qalbii cabanis ammaan tana akka gammachuun burraaqaa jiran dubbatu. Xumurarratti Jiraattoota Magaalaa Hara Maayaa fi naannoo sanitti argamtan hundi, Baga gammaddan,baga gammanneen dhaamsa kiyya.

_________________

MAMMAAKSA

Mammaaksi/Makmaaysi "takkaa dubbii fidaa takkaa dubbii fixaa" ja'an hoggaa dhageenyu. Gama biraatiinis "Aak jedhan waa tufanii Mammaakan waa himanii" jedhan. Afaan keenya afoolaan bashbash kan ta'eedha. Oromoonni yeroo gammachuu.gaddaa,gorsaa fi dalagaa waan hunda keessatti afoolaan dhaamsa dabarsatu. Dubbii malaan dubbachuu fedhanis Mammaaksaan waa ja'an. Anis waa malee kana hin jannee Mammaaksan dhagaye irraan xiqqo isiniif qicaa narraa hammaarradhaa.

#Mammaaksa

•Nama Rabbiin rakkoon fedhe abjuunillee dhaguma guura.
          *********
•Bara jattee lukkuun harree dhiitte.
           *********
•"kan na ajjeeserra kan na shukkuumeetu nan dandamin" jatte Tafkiin
          *********
•Kan deeyma jaalatu kanniisa hin sodaatu.
            *********
•"Maali Fardi ni maraatee?” je'e waraabeessi ari’ee dadhabnaan.
              *********
•Dhukkuba Lukkuutiif Sangaa hin qalan.
              ************
•Malattuu dhuufuun daalattiidha.
               ***********
•"Kashni ture xufxufa"
            ************
•Yaa marqaa si afuufuun si liqimsuufi.
             ************
•“Osoo wajjiin gallee hoolaa, walii qallee” jette jeedalli sareen.
            ************
•“Aartu qotadhu” je'e namichi saree biddeen dhoowwatee.
            ************
•“Fardaa fi harree okaa itti haamu; ana qacceen dhoqqeetti gadi dhaanu” jedhe qottiyyoon.
            ************
•“Way anaa gaafa dur” jette cirriin fardarraa kuftee.
            ************
•“Dhabaaf malee fooniif nu uume” jette sareen.
            ************
•“Nyaadhee sifixuu dadhabus, haadhee siballeessuu hin dadhabu" jette lukkuun.
            ************
•“Waan jaalatan nyaatanii waan jibban namaa kennani” jedhe waraabeessi.
            ************
•Harreen yeroo alaaktu malee yeroo dhudhuuftu hinbeektu!
            ************
•“Oduuf na qalani” jette lukkuun.
            ************
•Haati mixmixaa kiyyumaatu guba jetti!
            ************
••“Bagan si’arge” jennaan,” bagan si hin dhokatin “je'e hattuun abbaa manaatiin
            ************
Najiib Marsimoonaa

Mohammed Morkamaa - (Bilillee) - Of eeggannoo! (Warning!) by user784518787

Mohammed Morkamaa - (Bilillee) - Of eeggannoo! (Warning!) by user784518787

TASA NATTI TAATE..

Akkana waan seene
Xiqqolleen shakkine
Firrattis waan eeyne
Suutuma suutatti
Yaannikee na seene.

Sagaleen caqaftee
Ijjinis mil'attee
Qalbiidhaan hawwattee
Tasa xullub jattee
Onneerra qubatte.

Hedduu narra martii
Garaa bucbuc gootii
Onnee dhawachiiftii
Fuulakoo ibsitii
Lubbuu gammachiiftii
Akkana na goggootii
Naaf taate bar ati.

Narraan yaadin lubbuu
Simalee waan qabuu
Hin obsu si dhabuu

Qashtiitoo dumbushee
Yaa bada naamusee
Bissiitoo bilisee
Kichuutoo dhusdhusee
Bar si na badhaase.

Haallikee na boonsaa
Argaantee na mirqaansaa
Siit jiruutoo ibsaa
Si dhabuun na aarsa.

Atinaaf lootoorii
Carraa kiyyaa barii
Natti taate jaarii
Naaf beekii na furi!

Atis dhiisi shakkii
Nuti waliif fakkii
Hin sodaatin lakkii
Itti seenii arki.

Nuti waliif gallaan
Walumaan jiraannaan
Nutuu akka tokkoo
Takkan garru rakkoo!
❤️💚❤️
Najiib Zannuun

WAAROO SALPHINAA

Waaroo salphinaa
Tan sabaaf rakkinaa
Tan surriin hanqinaa
Way jarattii tana!

Rabbiin nun salphisin
Namaa gad nun godhin
Qaanii nu hin mudin
Ajeessaa nun dibin.

Wixirfattuun kaatee
Bahar tarkaanfattee
Qochimaa balliftee
Qoqoruuf foolattee
Salphina uffatte.

Gaafas nu facaaftee
Dirretti nu gattee
Dhiiftee biraa yaatee
Ammas gad dachaatee
Maqaa nu godhattee
Nu sobuuf murattee
Jalaa fashalooyte.

Dhiisaa jennaan didan
Taa'aa jennaan kutan
Gadda sababeeysuun
Mana kan olseenan
Gadduma saniin
Deebi'anii galan
Itti golgolooytee
Mee karam haa goran?

Nuti hin simannu
Isaan hin barbaannu
Lamuu firan taanu
Waliin hin jiraannu!
_________
Najiib Zannuun

FIRA FAKKAATEE...

Duuraan nu fakkaattee
gadheen nutti maltee
Dubbii mammaaksaan
Oromoon dubbattee;
“Fira fakkaatee
Risaan Shimbir nyaatee”
Kunoo hubadhu mee
dubbiin akkas taatee.

Irbuu kalee seenuun
manaa itti bahan
Galmaan gahuudhaaf
waadaa waliif galan
Arra hoo akkamiin
irbuu san dagatan?
duuba qabsoof moo
bu’aa jala goran?

Takka qancarsanii
Tabiraa habaqaaluu
Qabsaawaa fi hayyuu
Maqaasaanii faaluu
Diinaaf himachaa
Sanumatti galuu
Maa wal girgireeysu
Maaliif waliin gallu?

Dhaabni suuqii tahee..
Magaalaan oowwitee?
Namuu kara karaan
Tan dhuunfaa banatee
Nuuf himaa mee nutis
Yoo bu'aan jiraatte
Tan sabaa ni dhiifnaa
Yoo garaadhaaf taate.

Eenyu kan baqannee
Gaafas biyyaa yaane
Eenyu kan itti galuuf
Amma murteessine?
Hamma arraan tanaa
Maalumaaf ifaajne
Lubbuu Oromootaa
Maaliif qisaas goone?
_________
Najiib Zannuun

http://youtu.be/W3kXntIOxRI

EBOLA

E B O L A

Dhukkuba hamaa
nurraa qabi "Ebola"
Addunyaan dadhabdee
sihi abbaan falaa
Dallansuma teetii
dhibdee mitii balaa
Irraa nu baraarii
nu baasi mee jalaa!

Gurra namuu gahee
addunyaan hasaastee
Qorichasaa barbaada
oliif-gadi xaartee
Hundinuu dadhabee
afaansaa qabatee
Nuti sitti irkannee
nurraa qabi Gooytee!

Suma harka jiraa
furmaanni waa maraa
Mootiin hundaa sihi
siitu muddaa furaa
Jalaa nu oolchi
dhibdee namaaf farraa
Nurraa eegi ati
yaa mootii mootirraa!!
________
Najiib Zannuun

BAREEDDUU CARCAR

B A R E E D D U U  C A R C A R
kutaa 2ffaa

Bareedduu Carcar faarsuu hin hifadhuu
Isiit faaruu qabaa jecha irraa hin qusadhuu
Lubburraahin fedhaa tokkolleef hin quudhuu
Walumaan bareennaa waliin nu haa fedhu!

Carcar keeysa jiraa Odaan seenaa qabuu
Lameen wal jaalate turus wal hin dhabuu
Bareedduu Galamsoo siitu natti lubbuu
Daddafii naaf koottu hin fedhu si dhabuu.

Hirna keessan jiraa Baddeeysaattin deemaa
Hidhiin tee timiraa gororri kee deeymaa
As godhu mee boontuu wahin sitti dhaamaa
Si maalee naa haraam dhugaan sitti himaa.

Namni kormaan qotu maal qotee qotataa
Namni siin wal dhabe maal koflee taphataa
Asheeta timiraa ilillii jannataa
Khoo na marami takkittii Miicataa.

Sololiyaan dhaltee haroo carcarittii
Qarxam na haa godhu morma kee jalattii
Kukkuullee Machaaraa Bookheef Balballeeytii
Siitu anaaf dawaa qoricha onneetii.

Qunne gad bu'anii Baddeeysaa dhaqanii
Bareedduu Carcar faarsaniin fixanii
Hidhiin tantee,nadhii baanan sanii
Hogguun si xuxxuuxaa gororrikee aannanii.

"Galamsorraa madda bishaan Caffee loodee
Siif takkittii ja'ee nam-sagaliin oodee"
Ijumaan si laaluuf bar hedduudhan yaadee
Ani tiyya suma, yoo waliif nu qoode.

Gubbaa-guutuu roobee Deefotti naannahee
Dubra Ituun faarsee tan bir-maal naan gahee
Boontuu dubra carcar garaan siif na nahee
Si barbaadaan jiraa qaatan manaa bahe.

Loosha lashii intalaa yaa bada dhusdhusee
Bissii bilisee dubraa yaa bada naamusee
Faaya bareedinaa Gooytaa si badhaasee
Bareeda keen booni uumamaan si ibsee!!
__________________
Najiib Zannuun
___________________

JIREENYUMA

JIREENYUMA!

Takka gadoo takka oloo
Takka rakkoo takka balloo
Takka nagaa takka haaloo
Takka orraa takka hebaloo
Jireenyumaa tunis maaloo!

Kuun ni ciisa kuun ni mugaa
Kuun ni taa'aa kuun ni fiigaa
Kuun ni basha'a kuun ni baaraga
Kuun dheebotee kuun ni dhugaa
Jireenyuma kunis eegaa!

Kan facaase ni haammata
Kan dadhabe ni rakkata
Kan murate ni galfata
Kan hanqatte ni cinqata
Jireenyumaa akkam goota!

Kan beelawe ciniinnatee
Kan quufe deeqqifatee
Kan madeeyse irraanfatee
Kan illaaweef biluu taatee
Jireenyuma yoo hubatte!

Tokko bultiif alaan'alaa
Kuun galfatee wajjiin galaa
Tokko wallaale akka malaa
Kaaniif taatee if wallaalaa
Jireenyumaa maaltu fala!

Kan bolole ija hiraa
Kan baqate ala jiraa
Kan boqate way agarraa
Kan jiruutu waa agaraa
Jireenyumaa tunis baraa!

Garii qabeenya akkaan horee
Kanis yaanni mataa koree
Kan kadhate gooytaan furee
Kan hoongaawe ni hiraare
Jireenyuma kunis maarree!

Tokkoof koflaa kaaniif booyaa
Gariif calii kaaniif gooyaa
Tokkoof qilee kaaniif dooyaa
 Asiin halkan achiin guyyaa
Jireenyuma tunis hayaa!

Asiin billiqaa achiin duumeessaa
Gariif birraa kaaniif badheessaa
Kaanis deegaa kuun dureessaa
Tokko gabraa kuun bilisaa
Tan jireenyaa tuni baasa!

Tokkoof baalaa tokkoof Gaalaa
Kuun amala kuunis haalaa
Gariif dhihoo kuun halaalaa
Tun hammaattus taantu tolaa
Jiraachumaat irra caala!

Wal hin simtu wal hin qadaaddu
Wal hin taatu walii hin yaadduu
Yoo ariites hin dhaqqabduu
Si qabnaanis harkaa hin badduu
Jireenyumaatti haa ramadu!

Jireenyi kun bar ajajaa
Jiraachuudhaaf bari hoojjaa
If hin jaamsin bani ijaa
Rabbiin arjaa namaa bajjaa
Jireenyumaa tanaan ejja!

Jireenyi kun namaan maraa
Obsa malee si mararaa
Jiraachumaa irra jiraa
Sa maal ta'uudhaaf hiraarraa...?
Tan jabaatteef Waaqaa jiraa!!
________________
Najiib Zannuun
Marsimoonaa@yahoo.com

MURANNOON HAA KAANU!

Rooba keessa dhukkee kaasuun wahi jirtii
Sabaaf kan if kanne lubbuusaa takkittii
Goonni dirree jiraa hin riphne manattii
Kunneen 'facebook' gubbaa olola afuuftii
Gurratti hin qicannu lola interneetii
Dubbii tana dhiisaa sossoo'aa qabsotti!

Goota numa garree goottan goota caaluu
Kan duratti bahee diinasaa haleelu,
Oromummaa dhugaan kanneen lubbuu dhabe
Yoom deeraa keessaa afaaniin lallabee?

Jajjaboo sabaa gootoowwan Aanolee
Ilmaan Murti Guutoo kanneen guyyaa kalee
Dura dhaabbachuun warreen diinaan lole
Diina girgireeysan sodaaf garan-gallee
Gootummaa isaanii arra ni wallaallee?

Ka'aa wal kakaasaa qabsoon 'facebook' dharaa
Lubbuu teenya sabaaf kennuu nurra jiraa
Fakkeenya goradhu akka Waaqoof Jaarraa
Dhugaadhaan hoojjadhu dhiisi dubbii garaa.

Hanga yoom jiraanna jireenya gadadoo?
Onneedhan horadhe tan Haaji Aadam Saaddoo
Gootichan yaadadhee akka Taaddee Birruu
Yeroon teenya amma tokkummaan hiriirru!

Bosona Baaleetiif amnaaf karaa bu'ee
Gaara Mul'ataatti kutannoonin ka'ee
Ekeraa na yaame,tan Hundeef Elemoo
Kutaa kudha tokko yaa ilmaan Oromoo...
Maaliif callifna ree sossoo'aa yaa qomoo!

Hanga yoomi dhiiroo kijiba afuufuun?
Afaanuma duwwaa teenyee wal sossobuun?
An tiyyaa muradhee ka'aa haa sossoonuu
Biyya teenya Oromiyaa harkatti haa galfannuu!!
Biyya teenya Oromiyaa harkatti haa galfannuu!!
_________________________
Najiib Zannuun
Marsimoonaa@yahoo.com

ADDUNYAA CUBBUUT DHUGAA MOOHE

ADDUNYAA CUBBUUT DHUGAA MOOHE

"Ni dhageeysaa ka'i hin callisin harmee
Hin rafinii ka'i maa callifta mee!"

Jedhee ilmi booye imimmaan harcaasee
Inni way hubatee akka diinni ajjeese
Haadha biraa gatuun ilma dirret dhiisee
Fira-dhablee gootee kophaa isa hambise.
Tan isaa fakkeenyaa hunda wahin ibsee
Takka takkaan himuuf hin fixu barreeysee.

Guddaa bira tartee daa'iman hanqannee
Silaa tan gurguddaa waan heerrega hin qabnee
Hedduu roorrifaman takkaa addan cinnee
Fala wallaalleeti namuu afaan qabanne.

Imimmaan harcaase namuu,garaa dadhabatee
Firummaaf mitii namummaaf laalatee
Gochaa suukanneessaa oftuultoonni raawwate
Warri addunyaa ofiin yaamtu,harka isii marattee
Kan silaa dhimmamus afaan cuqqaallate.

Matootiin shira xaxxooni ifiif wal gurmeeysee
Mataa walit qabuun hariiroo diriirsee
Fakkaattoota isaanii if jala hiriirsee
Kan mirga ifiif falmu uggura irra keeysee
Waanuma if taheef guddina hanqise.

Kanneen guddinaan haalaan qaroome,
Maqumasaa qofaan gaditti laalamee
Akka hin guddanne itti kiyyeeffamee
Mataa gad-qabuun cubbuun daboolame.

Tan silaa guddittii, tan yaamnuun ardii nagayaa
Jattee calliftee laalte, "an maaltu naan gayaa"
Sa yoo hundi callise kamtu waliif nayaa?
Cabbutti harka kannuun fala namaaf tayaa?

Addunyaa cubbuut dhugaa moohee
Walirratti gatee eenyuut waliif nahee
Dhugaan awwaalamtee shirri dirree bahee
If tahanii jiraachuun shororkeessaa tahe.

Yaa cunqurfamtoota Yaa warra addunyaa
Yaa kan itti hadheessan jiruu fi jireenya
Obsumaan abdannee Rabbii keenya
Abad fuulduraaf injifannoon teenya!!!
_________________________
Najiib Zannuun

~~MOOSINNI NI DABRA!~~

Abdii hin kutatin teessee hin hifatin
Hiraarteen cinqatin ustee hin rakkatin
Ifiin if eergartee Nama hin komatin!

Osoo human qabduu odoo yeroon jirtuu
Kan ariitee qabdu osoo fiiydee baatuu
Moosinni ni dabraa Umriin hin dhaabbattuu
Yeroon takka deemnaan namaaf hin deebituu
Sirumaa hallettuu Keessatti waan waartuu
Si harkaa baanaan lammadan-dhalattuu
Tana yoon saammatin eenyu kan komattuu?

Danta-dhabaan hifattee Calliftee dhiiftee
Qaama qucaacsitee Sammuu adoolsitee
Harka marattee Miila ulfeeysitee
Garaa addeeysitee Mataan yoo maratte,
Eenyu kan komattu  gaafa yeroon kutte?

Jahan fayyaa si harka jirtii
Sumaan ajajamtii
Ka’ii tattaafadhu malli kan abbaatii
Abbbuma qabattii
Kan sirra siif yaadu hin jiru namuutii
Dammaqii sossoo’i hin taphatin fitti.

Gaafa yeroon kuttee waa hundi raawwatte
Hoggaa waa martinuu bakka qaqqabatte
Yeroo dubbiin hundi sitti gara galte;
Gaafa san atis kunoo sheenaa duutee
Silaan akkas ta’een quba if ciniinte.

Kan hiraanni shuummoo yeroon irra kaayyataa
Okkotee beelaa abbat jala shidataa
Yooniif tattaafatte tan yaadde argattaa
If dagattee muuynaan hirriibni siin kuta.

Gaafa gadaa ifii yeroo saammatanii
Jiruufi jireenyi yoo tattaafatanii
Kana tahuu baannaan humaatuun taranii
Ifii Daddabanii Rabbin sakkabanii
Dunquqquu jalatti ciisteen muusahinii
Hirriibarraa ka’i abjuun sin sobinii!

Xiinxalii hubadhuu ifiin if gaafadhuu
Bal’isii yaadii sirritti qoradhuu
Dhugaa fitti himii hifannoo lagadhuu
Dhaamsa kanas hujirra oolfadhu!

Yaabo mee dhagayi hin didin namanaa
Himan-diddeen booddeen isii sheenaa
Gowwoomanii hafuun abbumaaf salphinaa
Kunoo sitti gabaa gorsi kiyya kanaa.
Kunoo sitti gabaa gorsi kiyya kanaa.
___________________
Najiib Zannuun
marsimoonaa@yahoo.com

Walaloo Afaan Oromoo (Ramadaan Kariim) By Najiib Zannuun

#OromoProtests

At the Ambo Massacre, Oromos were targeted on the the basis of their ethnicity by Tigrigna-speaking security forces who don't speak the victims' language, Afan Oromo. 

Students from Ambo University and 11 high schools from the area were peacefully protesting the master plan designed to commit a systematic ethnic-cleansing against an estimated 8-10 million Oromo people from several Oromia's cities and rural districts over 10 years.  

 So far, many of the victims of the brutality have not been identified by name, age and gender, but most of them are high school and university students.  Endale Desalegn (pictured above), a 9th grade student; and Tasfayee Gashe, also a 9th grade student from Liban Macha High School in Ambo, were among the confirmed 30 students and residents gunned down by heavily armed Ethiopia's TPLF soldiers.  An eyewitness in the Afan Oromo audio above describes a horrific scene of how families carrying corpses were made to abandon corpses and flee under heavy fire.   

To save themselves from further atrocities and to prevent the convoys from crossing over to Wallaga and carrying out similar atrocities, Qeerro reported that residents of Ambo and its surrounding fell big trees and blocked main roads going west at 16 different places. 

The Tigrean Peoples Liberation Front government soldiers doing the killings were seen heavily armed not with AK-47, but with high-tech foreign weapons never seen in the area before. While they were taking Oromo lives by many dozens,  the soldiers were seen wearing bulletproof vests to spare their own lives even when they knew people were unarmed.

The protest against the ethnic-cleansing master plan, the Addis Ababa Master Plan, is spreading from universities, to high schools, elementary schools and to rural areas involving a diverse cross section of the Oromo public. 

Despite the non-violent and unarmed nature of the protest all over Oromia, the Ethiopian government has  responded to Oromo questions with heavy violence, which has been its tradition for the last 24 years of  TPLF tyranny.

In a related news, the TPLF soldiers fired on students of Madda Walabu University and residents of Robe town in Bale, southern Oromia.  Widespread violent crackdown and arrests were reported at Adama University, Dire Dawa University and many high schools in the area. 

Frustrated by the tragic news of massacre coming out of Oromia, Oromos in the diaspora tried to tip international media such as CNN, Fox News, Al Jazeera, BBC and CBS to cover the events, but the media have so far turned deaf ears to the plight of the Oromo people just like many of the countries they are based in have done. 

Many on social media expressed disappointment that such a major breaking/developing news is denied international attention. Even one killing by a government who is not a US ally is sure to make it to mainstream American media, but in the case of the Oromo, the gruesome killings of tens of people on the basis of ethnicity are swept under the rug because Ethiopia is considered a US ally in the Horn. 

Advocates for  Human Dignity, a human rights non-profit based in the United States, issued a press release and condemned the widespread crackdown against peaceful protesters in Oromia, saying: 

    

It is with deep concern that Advocates for Human Dignity learned of the appalling and atrocious acts of human rights violations by the Ethiopian go-vernment against peaceful public protesters and innocent university and high school students in Oromia region. In different districts of the region including Ambo, Bale, Adama, Dire Dawa, Gimbi and Dembi Dollo, where students and the public went out on the street to claim their constitutional right, the government responded with bullets and beatings and dozens are reported dead.... AHD expresses its concern that the government of Ethiopia continue to diminish its own citizens by extra-judicial killings and dispossession of indigenous people from their heritages. We strongly condemn the widespread and systematic violations of human rights - See more at: 

The Oromo protests across Oromia state is a developing story and the number of people killed, injured, arrested and disappeared will emerge gradually. The most concerning issue is the fact that the violence against Oromo are not receiving attention commensurate with the amount of violence suffered everyday under Ethiopia's regime.