NAAF BEEKI!

N A A F  B E E K I !

Haalaaf amala keetiin qalbiin booji'amee
Qaamaa fi qalbii koon sirraahin qabamee
Yaanni natti duulee an hedduu cinqamee
Furmaatan dhabee mala naaf himi mee!

Akka durii mitii amma natti jabaattee
Suutuma suutatti miila natti fuutee
Akkan si jaaladhu beekullee yoo baattu
Dhugaanin si jaaladhaa naaf beeki yaa .........tuu.

Durirraa eegaleen si jaalachuttin jiraa
Himachuun sodaadhe waan garaa na jiraa
"Please!"naaf beeki mee an qabame sirraa
Atis na jaaladhu Rabbumaatu jiraa!
_______________
Najiib Zannuun

IF HIN DAGATINAA!

Yoon dhaqullee baadhe carraan Ameerikaa

Anuu dhimman qabuu biyyi too Afrikaa

Tan namaa dhaquudhaaf maaltu ana rakka...

Kan achi dheeyxanii taane bakka-bakka

Numa jajjabaadhaa kan jiruu wal arkaa.

Isinis carrumaatu achiin isin mudee

Waluma agarra yoo walitti nu fide

Garuu calalaqqeen nurraan sobaminaa

Orma fakkaattanii biyyan dagatinaa!

Garii roorroo baasee kuunis carraaqqataa

Hoggaa achi dheeyxe maaliif if dagattaa?

Tan biraatiin boonteef mee maal argattaa?

If tahiituma booni teettu si qabataa!

Waanuma keetiitu afaan si mi'eessaa

Tan jaraa xuxxuuxxee hin tahin qisaasa!

Seerumaan uffadhu aadaan lakkisinii

Eenyummaa keen booni jaran fakkaatinii!

Kanneen dubartootaa nurraan sobaminaa

'Faashina' jettanii safuun mul'isinaa

Qaama dhooysaa dirreettin baasinaa!

Aadaa teessaniin boonaa ifin dagatinaa!

Atis ilmi dhiiraa ifin fokkisinii

Qaama kee irraa kofoo gadin shorreeysinii

Dur hin jirree baaftee saafuun mul'isinii

Waan hiika hin qabneen itti of hin rakkinii

Ziq jedhiiti deemi mataa keetiin boonii!

Tan ofii dagachuudha wanni nama qisaasu

Afaan ifii dubbachuudha wanni nama boonsuu

Kansaanii dubbachuun waa sin faranjoomsuu

If fakkachuun akkaan namatti tolaa

Eenyummaa keettu hundarra siif caala!

Dhimma saba keetii waan hunduma dursii

Aadaaf  ta'e afaankee sirritti jabeessii

Tan ormaa lagadhu,yaabo firraa dhiisii

Oromummaa kee bakkayyuutti mul'isi!

Oromummaa kee bakkayyutti leellisi!

_________________

Najiib Zannuun

KOOMTOO

K O O M T O O

Qilleensi banbanee bubbeen laboobuuyyuu

Ardiin lafaa baddee samiin dulloomtuyyuu

Dacheen ani irra jiru nahubachuu diddee

Naannoon ani jiraadhu sum'iisaan nahiddee

Waanan guggubadhuuf an galmakoo beekaa

Galaana ogbarruukoo irra ciiseen daakaa

Koomtoo damma keessaa nadhiisaa coccobsee

Burqaa mul'atakoo an nandhuga dhoosee

Maaliif akkan uumame natti himeera keessikoo

Yoon du'es seenaan qaba lafa guute sanyiinkoo

Erga natti hinhimamnee hamman jiruuf jiraadhuu

Iyyeen bookkisa malee haala jiru hinsodaadhu

Gindillaa guddaa narra gudeelcha cimaan baadhaa

Dhahannaa onneekootiif guyyaa Waaqaan eeggadhaa!
______________________
BEEKAN GULUMMAA Irraa

"YOO DUBBANNE BUUBBEE YOO CALLIFNE BUQQEE"

"Akka hin nyaanne

Zangaadaa marqitee

Akka hin dhiifne 

Waa itti carreessitee"

Kunoo dubbiin tiyya

Tan akkasii taate

Gad baasee himachuu

Maalaatu na dhibe,

Callisee obsuus

Garaatu dadhabe

Furmaata hin garre

Malaa-marii dhabee.

Osoo wanni jedhan 

Dilli tokko jiruu

Akka itti jedhantu

Nama dhiba garuu

"Yoo dubbanne buubbee

Yoo callifne buqqee"

Akkas narraa taate

Tanaatu na cinqe.

Obsuun silaa gaarii

Yeroo makmaakanii

Akki Oromoon jatte,

"Obsan warroomanii"

Yoo obsines garuu

Hin jiru furmaanni!

Yoon baasee dubbadhe

Furmaanni ni jiraa?

Nama meeqaatu

Yaada koo deeggara?

Natti wal qarqabdee

Sammuutoo diddiraa

Tana sossodaadheen

Afaan qaphe firraa.

Dhugaa lafa jirtu

Yoon baasee dubbadhe

Silaa bar gaarumaa

Furmaata argadhee

Kan fashalsuu dhufa

Dubbii faallaa godhee

Tana hundan argaan

Obsuun ciniinnadhe!

Meeqaatu obsee

Callisee hususe

Akka jedhu dhabee

If keessatti sase

Ana qofaa miti

Baay'eetu callisee

Shira xaxxuu sodaa

Firraa itti dhiise.

Obsuun barbaachisaa

Hanga yoom obsinaa?

Mataa lafat qabnee

Usnee ciniinnannaa?

Tan natti jirtulleen

Kunoo dubbii tanaa

Dubbachuu moo obsuu

Tamtu irra as aana?

Onneen too haphatte

Yaanni keessa guutee

Sammuun too jeeqamte

Yaadaan booji'amtee

Naaf himaa yaa firaa...

falli yoo jiraate.

Naaf himaa yaa firaa...

yoo falli jiraate.

_____________________

Najiib Zannuun/Marsimoonaa

Marsimoonaa@yahoo.com

Osoo adda hin baafatin...

Osoo hin gaafatin

Osoo hin hubatin

Osoo hin qoratin

Osoo keessan barin

Daftee hin dubbatin!

Dubbii qaccee qabdee

hin raabsin jarjartee

Booda ni gaabbita

gaafa dhugaa hubatte

Ta'uuf dhaba isii

irraa quban qabduu

Jaaramuuf gadditee

diigamuuf kan gammaddu,

Nutis hin diigamnuu

atis humaan fiddu.

Maatii fi gandinuu

kan waliin jiraatu

Wal dhabbiin uumamtee

walittis mufatu,

Manguddootu jiraa

heeraaf seera murtuu

Deebi'uun araaraan

walumaan jiraatuu

Sumaa itti salphata

kan olola ooftu.

Sammuutee sirreessi

hammeenyan yaadinii

Cubbuu leellistee

dhugaan ukkaamsinii

Xiinxalii hubadhu

komachuun baddinii

Nuti tokkoo bari

nu diiguu hin gaabbinii!

Nama if sirreeseet

namallee sirreeysaa

Nama ifii gorfameet

namallee gorsaa

Mataakee sirreessii

deebi'ii nu gorsii

Ifii bilisoomii

nullee bilisoomsi!

Gorsaafin siif himee

kunoo sitti gabaa

Yoo didde ammoo beeki

sumaat itti gaabbaa

Kan bahaa fi dhihaa

kan kaabaa fi kiibbaa

Tokko ta'uu beekii

dhiisi mee kijiba.

NAMNI OROMUMMAAF YAADU GALATA QABA!

NAMNI OROMUMMAAF YAADU GALATA QABA!

Namoonni tokko tokko akkaataa itti komatan malee akkaataa itti dinqisiifatan hin beekan.

Oromoo fi Oromummaan maal akka taatee fi qabsoon Oromoo garamirraa garam deemaa jirtii warreen irraa quba hin qabneetu qabsaa'ootaa fi qabsoo Oromoo faalleessaa jira. Nama ifiif if baree eenyummaa ifii beekuutu tan namaa dubbata. Garuu Namni ifiifuu if hin beeyne waan dubbatu hin qabu. Namoonni tokko tokko  "Oromoon Maali?" Jattee yoo gaafatte warreen deebii hin qabneetu,afaan qaratee nama dhugaa arrabsa.

Namni Oromummaaf jedhee hadoodu,namni Oromummaaf jedhee falmatu,namni Oromummaaf jedhee qabsaa'u nama mataa isaatiif osoo hin taane,sabasaatiif dhaamotu. Guyyaa tokkollee ta'u namni sabaaf yaadee waan dhimma saba isaa dalage galata guddaa qaba. Garuu nama akkasii sanitti gufuu ta'uun hamilee wal cabsuudha. Wal komachuu,wal arrabsuufi maqaa wal xureessuun,garayyuu nu hin geessu! Yoo walii gallee,wal dhageenyee,wal kabajnee,wal dandeenye,wal jala bobbaane qofa bakka yaadne geenya. San ta'uu baannaan garuu wanni tarru hin jiru. Xumura irratti jecha Dr.Sheek Mohammed Rashaad Abdullee (Rabbi Rahmata Haa Godhuufii) jedhe tokkoonin xumura.

"Manni yoo qaqal'iin qajeelte,yoo dagaleen tolte,yoo utubaan qajeelee tole,manni ni tola. Hoggaa taan ni jallata. Haa tayuu ogeessi mukni jallate je'ee hin darbu. Muka biyya jiruun dallaya jaaran je'anii. Gama inni itti jallate san,mogoleetti suuta dhidhiibee if duuba deebisa.Ammas akka bakka dhawameen saniin hin laafanne,muka qajeelfame kana muka qajeelaa lama jidduu kaayee yookaa dhaabee waliin dagalcha."

-------------------------------

Maaliif wal komanne

maa wal arrabsine?

Maqaa wal xureessuu

maa aadaa godhanne?

Maaliif walin taane

wal jala maan yaane?

Silaa walii gallee

qaata bilisoomne!

Kan sabasaa jibbee

qabsaawaa arrabsu,

Kan hojii godhatee

sabboonaa faalleessu,

Humaa keessan jiru

Ofirraa odeessaa

Gurra hin kanninaaf

dadhabatee usaa!

Oromummaaf jecha

wal jala hiriiraa

Komii lakkisaa

yaadaan wal deeggaraa

Nama sabaaf yaadu

maqaan balleessinaa

Yaadasaa hubadhaa

arrabsuun baddinaa

Fageessanii yaaduun

isiinuu guddinaa

Tokkoomanii ka'uun

waan yaanne arganna.

________________________

Najiib Zannuun

ABDI QOPHEEN EENYU?

Abdi Qopheen eenyuun

wal hin gaafachiisuu

Seenaan isaa hundi

kan eenyummaasaa ibsuu

Har'a du'aan dhabnee

nullee hadiyyoomsu,

Wanni lafa nuuf kaa'e

kan daran nu boonsu.

Madda aartiiti

kan waraabbameen dhumne,

Burqaa walalooti

kan yoomuu hin gooyne,

Abbaa Oromootaa

kan dagatamuu hin taane,

Abdi Mahammad Yuusuf

du'a Rabbiin dhabne.

Isa Rabbiin badhaase

kalaqaa-sammuu

Hanga har'aa hin jiru

kan bakka buufamu

Abbummaan fedheehuu

isaan hin qixxoomuu

Khaaliqni ol tahe

isaaf haa araaramu!

Walaloon dubbachuun

rakkoo saba keenyaa

Haala yeroos ta'ee

tan jiruuf jireenyaa

Hunda irraa himuun

tan toltuuf jabeenyaa

Gammachuu fi gadda

dhabaa fi qabeenya

Wal-dhabbiis ta'ee

tan waliin jireenyaa,

Hundaan walaleeyse

Abdi Qopheen keenya

Isa walliftoota Oromoof,

kan ta'e fakkeenya

Silaa jiruun malee,

maal godhuu dandeenyaa!

"Wanni illaan seente,seentee aagibeeysite

Darbuu malee lamuu hin toltu deebitee"

Kunuu jecha isaati kan gaafas dubbatee

Kana qofaa mitii hin dhumtu himamtee.

Guddisaa afoolaa

Kunuunsaa aadaa

Burqaa jechootaa

fakkii sirna gadaa

Utubaa aartii

Fuullee artistootaa

Gumaachaa hundaa

Uuda walliftootaa

Tanaaf Oromoonni

Isumaan dhaaddata.

"Mayra dhiigaa lafee

oromoota kum meeqaa

Dhiigaan si tiiyfannaa

sittin dhiifnuu tuqaa

Alaabaa Oromiyaa

faajjii walabummaa

Qophaawoo yoomiyyuu

nu siif wareegamaa."

Alaabaa faarfatuun

walaloodhaan hima.

Bakka tantee ta'ee

si keessaan dubbataa

Walaloolee isaa

keeysatti if gartaa

Deebii waan yaaddeef

takka way rakkattaa,

Kuusa walaloo isaan

waan yaadde himattaa.

Jaalala dhugaa,

roorroos ta'e warraaysa,

Haadhaa fi abbaa

obboleeytiif obboleeysa,

Haala saba isaaf

badhaadhina biyyasaa

Hunda hammattuudha

mi'aan walaloosaa

Rabbiin haa naqu

jannatasaa keessa!

Roorroof biyyaa bahees

osuma jiraatuu

"Jiruun biyya ormaa

akka tan ifii hin taatuu

Biyya tiyya galee

lubbuun too haa baatuu"

Jechuun biyya galee

osoo tattaafatuu

Silaa duuti hamtuu

tokkorraa hin ooltuu

Hedduudha gaddine

gaafa nurraa saamtu.

Abdi Qophee keenya

ilma Mahammad Yuusuf

Jannata ol'aanaa

Rabbiin haa kannuuf!

Warra jajjabeeysee

joollee haa guddisuuf

Galannisaa hin dhumuu

Waaqni haa deebisuuf!

Yoomuu hin dagannuu

dagachuu hin taanee

Abdi Qophee keenya

hayyuu hoongan qabne

Arra du'a Rabbiin

isaan gargar baanee

Jannata kanniif

Gooytaa si kadhanne!

__________________

Najiib Zannuun